Prof. dr. Marcel Levi, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en hoogleraar geneeskunde, is spreker op het internationale congres ISGNI over infrastructuren van de toekomst. Hij benadrukt het belang van wetenschap. “Met onze tak van sport kunnen we de grote problemen van deze tijd te lijf gaan.”
ISNGI wordt van 7 tot en met 9 september 2022 gehouden in Rotterdam. De bedoeling is om daar met beleidsmaker, experts, wetenschappers en deskundigen de toekomst van infrastructuur vorm te geven. Eén van de sprekers is Levi. Hij is voorzitter van de Nederlandse Organisatie (NWO) voor wetenschappelijk onderzoek waar NGinfra mee samenwerkt. Samen geven ze tal van onderzoeken bij de NGinfra aangesloten organisaties vorm. Levi: “Ik weet natuurlijk weinig van de wereld van infrastructuur. Dat geef ik meteen toe. Maar wat ik niet genoeg kan benadrukken, is het belang van wetenschap om te helpen met oplossingen te vinden voor de grote, maatschappelijke vraagstukken. Zoals de energietransitie. Of klimaatadaptatie. Als NWO financieren wij fundamenteel en toegepast onderzoek over dergelijke onderwerpen en verbinden we ook partijen om samen onderzoek te doen. Daar is onze samenwerking met NGinfra een mooi voorbeeld van. We stellen wel als eis dat dat onderzoek excellent moet zijn. Ook vinden we dat de maatschappij wat aan het onderzoek moet hebben.”
Moeilijk aanhaken
Prima uitgangspunten, maar Levi wil stappen vooruitzetten. “Soms maken we het, voor grote bedrijven, maar met name voor kleine, ontzettend moeilijk om aan te haken op dergelijk onderzoek waardoor het moeilijk van de grond komt. We moeten als NWO en wetenschappers de drempel zien te verlagen, vooral voor het mkb. Grote bedrijven hebben medewerkers die ze vrij kunnen spelen voor de samenwerking met de wetenschap, maar dat geldt voor het mkb niet.” De samenwerking moet eenvoudiger, net zoals Levi pleit voor het afschaffen van businesscases. Ook daar moet het simpeler. “We gaan in dit land kapot aan de businesscases. We maken zelfs businesscases voor dingen waarvan je weet dat je er sowieso in moet investeren. Toen ik als ziekenhuisdirecteur in een nieuwe centrale verwarming voor mijn ziekenhuis in Londen moest investeren, ben ik toch ook geen businesscase gaan maken? De euro moet niet altijd centraal staan. Daarnaast lijken businesscases meer excuses om te mogen investeren, dan dat de daadwerkelijke plussen en minnen goed naast elkaar staan. Het zijn documenten met wishfull thinking. En niemand kijkt na drie jaar terug om te zien of de businesscase is gehaald.”
Belangrijk genoeg?
Of er een Lelylijn moet komen, is ook geen vraag voor een businesscase. Levi: “Uit de businesscase kun je laten komen wat je zelf wilt. Afhankelijk van wat je belangrijk vindt. De discussie moet dus eerder gaan over of we het belangrijk genoeg vinden om er miljarden euro’s in te steken. Welke maatschappelijke waarde verwacht je terug te krijgen? En vinden we die waarde belangrijk genoeg?” Levi pleit ervoor om bij dergelijke vraagstukken interdisciplinaire wetenschapsteams te betrekken. “Betrek kennis van andere wetenschapsgebieden. Die trein naar Groningen, in hoeverre gaat deze gebruikt worden? Hoe gaan mensen ermee om? Dat zijn interessante vragen voor gedragswetenschappers. Vanuit de NWO stimuleren we die samenwerkingen over wetenschappelijke grenzen heen.” Dat er een organisatie als NWO bestaat om wetenschappelijk onderzoek te coördineren, maakt Levi trots. “Daar zijn we in Europa uniek in, alhoewel ook Engeland een soortgelijk mechanisme heeft. Hier maken we samen met partijen zoals NGinfra onderzoeksprogramma’s voor promovendi en ook dat mag, wereldwijd gezien, uniek genoemd worden.”
Congestie op netwerken
Dat wetenschappers kunnen helpen bij het tackelen van de grote uitdagingen van deze tijd, staat voor Levi vast. Hij komt met het voorbeeld van de congestie op de elektriciteitsnetten. “Als ik daar van een afstand naar kijk, is nu vooral als oplossing gekozen het extra bouwen van netwerken. Daar worden miljarden tegenaan gegooid. Hoeveel meer capaciteit kun je neerzetten? Het zit binnen de kortste keren weer vol. Ik weet zeker dat wetenschappers opgewonden raken van creatievere methodes. Bijvoorbeeld het zoeken naar mogelijkheden om op een andere, slimmere manier om energie te transporteren.”
Als laatste wil Levi een misverstand uit de weg ruimen. “De laatste tijd wordt vaak opgemerkt dat vertrouwen in wetenschap steeds meer ter discussie staat. Dat is helemaal niet zo. Je vindt dat schijnbare gebrek aan vertrouwen niet terug in grote enquêtes bij een breed publiek. In een recent Eurobarometer-onderzoek bij ruim 35.000 Europeanen zegt een kleine 90 procent van de respondenten dat zij geïnteresseerd zijn in wetenschappelijk onderzoek en denken dat wetenschap een positieve invloed heeft op hun leven. Verder heeft 92 procent vertrouwen in uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Recente gegevens van het Nederlandse Rathenau Instituut bevestigen deze resultaten en tonen dat het afgelopen jaar vertrouwen in wetenschap alleen maar is toegenomen en groter is dan vertrouwen dat mensen hebben in media, overheid of rechtspraak. Kennelijk bestaat twijfel aan de waarde van wetenschap vooral bij een kleine, maar op sociale media heel luidruchtige minderheid.”
Wat doet de NWO?
Het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen heeft 3,5 miljard euro bestemd voor wetenschappelijk onderzoek. Daarvan gaat 2,4 miljard direct naar de universiteiten. 767 miljoen gaat naar NWO. Daarbovenop komt nog geld van andere ministeries, zoals Economische Zaken of Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dat is bij elkaar nog eens 200 miljoen. NWO verdeelt het onder wetenschappers voor specifieke onderzoeksprojecten. Onderzoekers schrijven een onderzoeksvoorstel, wat ze indienen bij de NWO. Naast advies van deskundigen over de kwaliteit van het voorstel, oordeelt er uiteindelijk een onafhankelijke commissie met wetenschappers welk voorstel geld moet krijgen en uitgevoerd kan worden.
Over Marcel Levi
April 2021-heden: voorzitter Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en hoogleraar UvA/Amsterdam UMC en University College London
2016-2021: Bestuursvoorzitter University College London Hospitals
2010-2016: Decaan UvA-faculteit Geneeskunde en bestuursvoorzitter AMC
1989-2010: Achtereenvolgens onderzoeker en hoogleraar interne geneeskunde
1982-1991: Studie en promotie (cum laude) in de geneeskunde aan de UvA
25 september 1964: Geboren in Amsterdam
Neem deel aan congres ISNGI
Tijdens ISNGI 2022 komen academici, professionals uit de praktijk en vertegenwoordigers van overheden bijeen om onderzoek, visies en ervaringen op het gebied van infrastructuur uit te wisselen. ISNGI is het grote, internationale congres over de toekomst van die infrastructuren. Het wordt van 7 tot en met 9 september 2022 gehouden in Rotterdam. Daar komen onderwerpen voorbij zoals: Hoe kan de samenleving beter voorbereid zijn op ontwrichtende gebeurtenissen? Welke lessen kunnen we trekken voor de ontwikkeling van infrastructuur van de volgende generatie? Hoe kunnen we slimmer investeren, zowel in de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur als in de vervanging en modernisering van bestaande infrastructuur? Naast Levi spreken ook Mark Harbers, Minister van Infrastructuur en Waterstaat, Boudewijn Siemons, COO Havenbedrijf Rotterdam en Dick Benschop, CEO Schiphol Group. Wilt u het congres bijwonen? Schrijf u in via www.isngi.org