Nieuws

Sturen op brede welvaart: een transformatie die tot in de kern van de organisatie moet doordringen

Uit een onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (IenW) en Next Generation Infrastructure (NGinfra) blijkt dat veel infra-organisaties in de infrasector al zijn begonnen met ‘sturen op brede welvaart’, maar dat er nog beperkt wordt ingezet op een bredere culturele verandering die hiervoor nodig is. Als infrabeheerders meer willen gaan sturen op brede welvaart, dan zal de transformatie tot in de kern van de organisatie moeten doordringen.

Brede welvaart wordt in beleid al ingezet
NGinfra doet onderzoek in gezamenlijke opdracht van zes grote infrabeheerders in Nederland voor een totaalvisie op het netwerk van infrastructuren. Vraagstukken worden cross-sectoraal benaderd en beleid en werkwijzen zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Brede welvaart, het integreren van economische, sociale en ecologische aspecten in de beleidsontwikkeling en in de uitvoering, is een actueel infravraagstuk. Binnen de Rijksoverheid zijn er diverse ontwikkelingen op het gebied van brede welvaart, zoals de Monitor brede welvaart of de indicatoren voor brede welvaart in het mobiliteitsdomein[1]. Daarnaast heeft het ministerie van IenW een denkkader Brede Welvaart ontwikkeld[2]. Dit denkkader beschrijft welke beleidseffecten het IenW relevant vindt bij het denken over brede welvaart in verschillende fases van de beleidscyclus. Ook wordt gewerkt aan de opzet van monitoring en aan modellering van de ex-ante impact van IenW-beleid op de brede welvaart. Om te achterhalen hoe brede welvaart in de praktijk wordt toegepast, heeft IenW samen met NGinfra onderzoek gedaan naar hoe (sturen op) brede welvaart wordt toegepast in het infradomein en hoe dit sector breed kan worden verbeterd.

Vier organisatorische randvoorwaarden voor effectieve sturing op brede welvaart
Het onderzoek heeft in kaart gebracht hoe diverse organisaties in het infradomein brede welvaart definiëren, wat er nu al concreet wordt gedaan, wat sturen op brede welvaart in de weg zit en wat er moet gebeuren om te zorgen dat altijd de impact van besluiten op ‘welvaart later en elders’ mee worden gewogen. Er zijn in het rapport vier essentiële organisatorische randvoorwaarden geformuleerd voor effectieve sturing op brede welvaart:

1. Een maatschappelijke organisatievisie om medewerkers in ambigue situaties te helpen bij het nemen van beslissingen.
2. Een ondersteunende maatschappelijke organisatiecultuur waarbinnen altijd ruimte is voor brede welvaartsafwegingen.
3. Brede geldstromen om ruimte te bieden voor investeringen die buiten traditionele budgetten vallen.
4. Instrumenten voor sturen op brede welvaart zodat beslissers de integrale afwegingen ook goed kunnen maken.

Rapport biedt concreet handelingsperspectief
In het rapport staan adviezen die deze organisatorische transformatie/transformatie naar sturen op brede welvaart faciliteren. Deze transformatie zal zowel bij het bedrijfsleven moeten plaatsvinden, als bij overheden. Samenwerking tussen belanghebbenden en diverse beleidsdomeinen is essentieel om te kunnen sturen op brede welvaart. Het gaat hierbij niet alleen om de mindset, maar ook om hoe opgaves, resultaten en de impact van handelen worden benaderd. Het onderzoek geeft concreet handelingsperspectief om aan de slag te gaan om te sturen op zes aspecten. Elke organisatie kan direct aan de slag; je kunt met de beschreven stappen inzichtelijk maken hoe de situatie in jouw eigen organisatie is.

Doorwerking van rapport
IenW en NGinfra willen er samen voor zorgen dat meer organisaties met de adviezen aan de slag gaan en dat de handelingsperspectieven worden geborgd in het infradomein. De komende maanden wordt het rapport op diverse events gepresenteerd en besproken, waaronder het NGinfra-jaarcongres InfraTrends op 14 november 2024, de Conferentie Brede welvaart op 29 november 2024 en tijdens InfraTrech in januari 2025. Begin 2025 organiseren zij ook een informele bijeenkomst voor CEO’s waarbij een appèl wordt gedaan op organisatieontwikkeling, het functioneel krijgen van brede welvaart en het nemen van gebalanceerde besluiten. Hoe krijgen bedrijven en overheden meer ruimte om in maatschappelijke waarden en andere kapitalen te investeren?

Download hier het rapport Brede Welvaart in het infrastructuurdomein en het Compendium.

[1] Indicatoren voor brede welvaart in het mobiliteitsdomein – een vertrekpunt voor discussie gebaseerd op een quickscan | Rapport | Rijksoverheid.nl
[2] Denkkader Brede Welvaart IenW | Brochure | Rijksoverheid.nl