Post-Corona scenario: ‘Thuiswerken, het gevolg van Corona en een oorzaak van verandering’
We moeten langzaam werken naar ‘het nieuwe normaal’. Zo sprak Minister-President Mark Rutte het volk toe tijdens zijn persconferentie op 31 maart 2020. Het nieuwe normaal, wat is dat eigenlijk? Houdt iedereen voortaan 1,5 meter afstand, geven we elkaar nooit meer de hand of zijn er nog grotere veranderingen in het post-corona tijdperk?
Dat laatste is plausibel. Een samenleving die dusdanig ontwricht wordt als de onze nu, zal nooit meer helemaal hetzelfde zijn. Dit klinkt heftig en negatief, maar dat hoeft niet vanzelfsprekend het geval te zijn. Door nieuwe omstandigheden kijken we anders naar onze huidige manier van samenleven, dit geeft kansen en dwingt ons als samenleving om nieuwe dingen te proberen. Laat corona het externe effect zijn dat ons land in een innovatieve stroomversnelling brengt.
Hoe ziet deze stroomversnelling er dan uit? Een deel is gissen, maar er zijn ook al wat veranderingen zichtbaar. We zitten op het moment van schrijven ongeveer 7 weken in een ‘intelligente lockdown’. We blijven zoveel mogelijk thuis en mijden sociale contacten. Wat we niet mijden, zijn digitale vergadertools. Zelfs de grootste digibeet werkt inmiddels met Microsoft Teams, Zoom, Google Hangout of Webex. Het gaat niet allemaal direct van een leien dakje, maar zelfs de grootste pessimist moet toegeven dat het ‘thuis vergaderen’ ook wel wat efficiëntie voordelen kent. Flitsmeister B.V. bracht de gevolgen van het thuiswerken in kaart. Deze waren op z’n zachts gezegd groot. Na één week lockdown reden we gezamenlijk 38% minder kilometers, waren er 99% minder files en 63% minder ongevallen. Ineens lijken problemen zoals stikstof en CO2 oplosbaar. Al met al zien steeds meer mensen in dat thuiswerken mogelijk is en zien we de voordelen van het verminderde weggebruik. 1 en 1 is in dit geval gewoon 2, het lijkt me sterk dat we na deze crisis weer met z’n allen 5 dagen per week op kantoor gaan zitten. Ik denk eerder dat er een enorme aanbodgroei in digitale tools zal plaatsvinden. Denk aan VR-vergaderingen en digitale kantoren. De huidige ‘thuiswerk innovatie’ zal echt niet ineens stoppen op het moment dat het virus uit de lucht is.
Maar hoe zit dit dan met de trein? Gaan we die ook minder gebruiken? Dat zit er wel in. Ten eerste om dezelfde reden als dat we minder in de auto gaan zitten. Thuiswerken kan prima. Waar het autogebruik ontmoedigd wordt door klimaat en filefactoren, zal het treinreizen rechtsreeks worden beïnvloed door het coronavirus. Willen we na de uitbraak van een dodelijk virus straks nog hutjemutje in een trein zitten? Dat is de vraag. Om dit te voorkomen zullen treinen met tijdsloten moeten gaan werken. Het nationale treinverkeer zal niet meer onbeperkt toegankelijk zijn met een ov-chipkaart, maar mensen moeten een kaartje kopen voor een bepaald tijdstip op een bepaald traject. Dit gaat ook invloed hebben op de treinervaring. Deze zal zich meer gaan richten op luxe, comfort en recreatieve doeleinden. Ik ziet het wel gebeuren dat we teruggaan naar kleine coupés van 4 tot 6 personen, met privacy en meer individuele ruimte. Zo kan de trein zijn meerwaarde ook beter aantonen ten opzichte van het vliegtuig. Als het qua comfort nog beter wordt en iedereen verzekerd is van een zitplaats, dan staat alleen een internationaal sterk spoorwegennetwerk en een lagere ritprijs de opmars van de trein ten opzichte van het vliegtuig in de weg.
Want één ding is zeker, als er één sector is die geraakt wordt door het coronavirus dan is het wel de luchtvaart. Op dit moment is Schiphol een soort veredelde parkeerplaats in plaats van een internationaal vliegveld. Wel ziet Schiphol de Cargovluchten stijgen. Schiphol zorgt er mede voor dat de hele wereld beschikt over mondkapjes en medicijnen. Misschien zit daar meer toekomst in dan in het vervoeren van passagiers. Want net als bij treinreizen geldt voor vliegen de vraag: willen we straks nog met 150 man in één vliegtuig 5 uur lang op elkaar zitten? De opmars van digitale vergadertools heeft ook invloed op de vluchtprijzen. Voor de coronacrisis vlogen er maar liefst 60! vluchten per dag van Amsterdam naar Londen. Dit was grotendeels voor zakelijke vluchten. Zakelijk vliegen zal een enorme terugslag tegemoet zien. Bedrijven hebben hier meerdere redenen voor: Gezondheid van werknemers, beperken van hun ecologische voetstap en niet te vergeten: economische redenen. De coronacrisis heeft grote economische gevolgen en zakelijk vliegen is, nu er met onlinevergadermethoden alternatieven zijn gevonden, een logische bezuiniging. Dit heeft ook zijn effect op passagiersvluchten. Luchtvaartmaatschappijen kunnen de prijzen van normale vliegtickets laag houden door het geld van dure zakelijke vluchten. Als er minder zakelijke vluchten zijn, zal de individuele ticketprijs stijgen. Een ticket naar Rome voor 5 tientjes is daarmee echt verleden tijd. Passagiersvluchten nemen dus af, wat weer invloed heeft op vrachtvervoer. Deze kunnen volledig anders worden vormgegeven. Moet een pakketje vanuit China met een vliegtuig worden vervoerd, of kan dit ook met een drone? Dit zijn belangrijke vraagstukken voor de toekomst.
Als we terugkomen op de persconferentie van Mark Rutte valt er iets op. Hij heeft het over het werken naar het nieuwe normaal. Maar zitten we niet al in het nieuwe normaal? Zijn wij, de gewone werknemers niet al 6 weken lang bezig met het nieuwe normaal? Is het nieuwe normaal niet gewoon: werken vanuit thuis? Op het moment dat wij allemaal thuis werken, dan komen de veranderingen. De weg zal minder vol zijn met als gevolg minder CO2 uitstoot, files en ongevallen. De trein kan eindelijk écht het duurzame alternatief worden voor het vliegtuig. En luchtvaartmaatschappijen kunnen zich richten op duurzame Cargovluchten. Zo wordt thuiswerken, een van de eerste gevolgen van het coronavirus, ineens de oorzaak van de grote veranderingen in de infrastructuur.
Bas Knaapen
Communicatieadviseur NGinfra
