Texaanse lessen
Inmiddels heeft iedereen in Texas weer stroom en langzamerhand dalen de lessen in. Aan de hand van de stroomuitval als gevolg door winterweer, zetten we vijf leerpunten op een rijtje.
De eerste reactie op een dergelijke crisis is om de assets beter klaar te maken voor de winter. Daarbij leggen we ook in Nederland de verbinding tussen de investeringen voor winterklaar maken en de opbrengsten. Hoeveel mag winterklaar maken kosten, gezien de opbrengsten die het kan opleveren? Vaak zien we dat in de kosten niet de volledige werkelijke maatschappelijke kosten van falen worden meegenomen, maar een beperkter set, vooral de kosten voor de infrabeheerder zelf. Infrabeheerders willen vaak wel investeren om die maatschappelijke waarde te leveren, maar de extra kosten worden in het financiële beheer door toezichthouders vaak niet geaccepteerd. Dit vraagt om een bredere meting van maatschappelijke waarde. Dat is iets ook in Nederland beter zou kunnen.
Ten tweede, verduurzaming van het energienetwerk is een belangrijke opgave. Die staat nadrukkelijk op de agenda van Nederland en ook bij NGinfra. Die verduurzaming moet passen met het extreme weer wat hand-in-hand gaat met de klimaatcrisis. Dat vraagt op een omvorming van netwerken op een wijze die past bij dat extremer weer en die dus verder gaat dan een simpele vervanging van het netwerk voor CO2 reductie. Het verduurzamen is een enorme verschuiving die de mogelijkheid biedt om veel meer te herijken, inclusief de bestendigheid tegen extreem weer.
Ten derde, we zien dat in Texas historisch de keuze is gemaakt om het elektriciteitsnet niet te verbinden met de rest van de Verenigde Staten. Het argument was het simpelweg houden van controle over het eigen netwerk. In Europa hebben we juist de keuze gemaakt juist de energienetwerken te verbinden tussen landen en elkaar te kunnen ondersteunen. Dat vraagt om een goede governance van die samenwerking, ook een belangrijk thema binnen NGinfra.
Ten vierde, energielevering in Texas gebruikt veel verschillende bronnen, maar is voor de distributie sterk afhankelijk van het elektriciteitsnetwerk. In Nederland hebben we daarnaast ook een gasnetwerk liggen dat redundantie levert, met bijvoorbeeld warmtekrachtkoppeling tussen beide netwerken. We richten ons, gezien de klimaatcrisis, terecht op het reduceren van gasverbruik, maar moeten misschien de waarde van de redundantie van het bestaande gasnetwerk niet onderschatten. Dit kan bijvoorbeeld door herontwikkeling van het gasnetwerk voor waterstof of groengas.
Ten vijfde, we zien dat als het energienetwerk faalt, dat er heel veel meer meegaat. In Texas deden zich zeer problematische cascade-effecten voor, in drinkwater, rioolzuivering en telecommunicatie. Infrastructuren zijn in hun functioneren sterk afhankelijk van elkaar en de samenstelling van die infrastructuren. Daarom is het van belang om infrastructuren niet als onafhankelijke systemen te beschouwen, maar als onderdeel van een System-of-Systems waarbij infrastructuren in toenemende maten van elkaar afhankelijk zijn. Binnen NGinfra willen we bijdragen aan de wijze waarop onderhoud en investeringen in een infrastructuur recht doen aan die afhankelijkheden met andere infrastructuren.
Tenslotte, in Texas wordt zelfredzaamheid gezien als een groot goed, met daarbij een grote rol van de private partijen en een beperkte rol van de overheid. In Nederland kijken we daar anders tegen aan, met een sterkere rol voor de overheid en voor samenwerking. We zien dat eerste in de regulering met piekleveringsverplichtig en prijsregulering bij extreme en dat tweede in de verbinding met buitenlandse netten en onderling, zoals binnen NGinfra. Echter, veel van die regels zijn sterk sectoraal en doen nog geen recht aan de afhankelijkheden die er bestaan en die vragen om samenwerking en meer system-of-systems denken. Dit heeft de stroomuitval in Texas ons weer eens scherp in beeld heeft gebracht.
Wijnand Veeneman, Scientific Director NGinfra
